Dopadła Cię biegunka? Przeczytaj co należy robić.

Biegunką nazywamy luźne, wodniste stolce, które występują częściej niż zwykle.

W większości przypadków biegunka i towarzyszące jej objawy trwają kilka dni.

Czasami zdarza się, ze biegunka przeciąga się i może trwać kilka tygodni lub dłużej. Może być to objawem poważnych zaburzeń takich jak choroby zapalne jelit lub np. zespół jelita drażliwego.

Biegunka może spowodować utratę znacznej ilości wody i elektrolitów. Jeśli biegunka utrzymuje się, pojawiają się cechy odwodnenia lub pokazała się krew w stolcu należy pilnie zgłosić się do lekarza.

Objawy mogące towarzyszyć biegunce:

– skurcze brzucha
– ból brzucha
– gorączka
– krew w stolcu
– wzdęcia

Kiedy należy skonsultować się z lekarzem?

-biegunka trwa dłużej niż trzy dni
– pojawiają się objawy odwodnienia: nadmierne pragnienie, suchość w jamie ustnej lub skóry, niewielkie lub żadne oddawanie moczu, silne osłabienie, zawroty głowy, ciemne zabarwienie moczu
– silne bóle brzucha lub odbytnicy
– krwawe lub czarne stolce
– masz temperaturę ponad 39C

U dzieci, szczególnie małych biegunka może szybko doprowadzić do odwodnienia.

Udaj się do lekarza, jeśli u dziecka biegunka nie poprawi się w ciągu 24 godzin, lub jeśli dziecko
– nie miało mokrej pieluchy od trzech lub więcej godzin
– ma gorączkę powyżej 39C
– ma krwawe lub czarne stolce
– ma wyschnięte usta lub płacze bez łez
– jest senne, ospałe, nie reaguje na zabawianie lub jest drażliwe
– ma zapadnięty brzuszek, oczy i policzki
– ma małoelastyczną skórę; pociągnięty fałd skórny wolniej niż zwykle powraca na swoje położenie.

Biegunka pojawia się, gdy przyjmowane pożywienie i płyny przechodzą przez jelito grube zbyt szybko lub w zbyt dużej ilości. Normalnie jelito grube wchłania przyjęte płyny i pokarmy, pozostawiając resztki w postaci uformowanego stolca. Jeśli płyny nie zostaną wchlonięte efektem są wodniste wypróżnienia. Jeśli dopadła Cię trudna do opanowania samemu biegunka udaj się pilnie do lekarza rodzinnego. Jeśli będzie mógł Ci pomóc to pomoże, jeśli nie będzie mógł to skieruje do szpitala lub gastroenterologa.

Podstawowe pytania, które może zadać Ci lekarz zbierając wywiad:

Od kiedy występują objawy? Proszę je dokładnie opisać.
Ile razy w ciągu ostatniej doby było luźnych stolców?
Czy podejrzewasz błąd dietetyczny, zatrucie pokarmowe?
Czy w stolcu była krew lub śluz? Czy stolec był smolisty, czarny?
Czy wystąpiła gorączka?
Czy ostatnio podróżowałeś zagranicę, jeśli tak, to dokąd?
Czy brałeś antybiotyki w ciągu ostatnich kilku miesięcy?
Czy ostatnio brałeś jakieś inne leki? Przyjmujesz coś na stałe?
Czy niedawno ktoś z Twojego otoczenia np. w pracy czy w domu skarżył się na biegunkę?
Czy przebywałeś w szpitalu w ostatnim czasie?

Wiele chorób może powodować biegunkę. Najczęstsze przyczyny biegunki to:

Wirusy
Wirusy, mogące powodować biegunkę to: rotawirusy, enterowirusy wirus Norwalk, cytomegalii i wirusowego zapalenia wątroby. Wirusy są częstą przyczyną ostrej biegunki u dzieci.

Bakterie i pasożyty
Zanieczyszczona żywność lub woda może zawierać bakterie i pasożyty. Pasożyty, np. takie jak Giardia lamblia i Cryptosporidium mogą powodować biegunkę. Bakteryjne biegunki mogą powodować: Campylobacter, Salmonella, Shigella oraz Escherichia coli. Biegunka spowodowana przez bakterie i pasożyty może współwystępować jednocześnie i zdarzyć się podczas podróży do krajów rozwijających się. Często nazywamy ją biegunką podróżnych.

Leki
Wiele leków może powodować biegunkę. Najczęściej są to antybiotyki. Antybiotyki niszczą zarówno dobre i jak złe bakterie. Może to zakłócać naturalną rownowagę bakterii w jelitach. Groźnym powikłaniem antybiotykoterapii jest infekcja bakterią Clostridium difficile, mogąca powodować biegunkę w przebiegu rzekomobłoniastego zapalenia jelit.

Nietolerancja laktozy
Laktoza jest cukrem znajdującycm się w mleku i innych produktach mlecznych. Wiele osób ma trudności z trawieniem laktozy objawiające się m.in. biegunką po zjedzeniu produktów mlecznych. Laktaza, to enzym pomagający w trawieniu laktozy. Stężenie laktazy zmniejsza się wraz z wiekiem. U osób dorosłych może to powodować zwiększone ryzyko występienia biegunki po spożyciu dużej ilości produktów mlecznych.

Nietolerancja fruktozy
Fruktoza jest cukrem naturalnie występującym w owocach i miodzie. Dodawana jako słodzik do niektórych napojów może powodować biegunki u osób mających problemy z jej trawieniem.

Sztuczne środki słodzące
Sorbitol, mannitol, sztuczne słodziki, znajdują się w gumach do żucia i innych produktach bez dodatku cukru. Mogą powodować biegunkę u niektórych zdrowych osób.

Zabiegi operacyjne
U niektórych Pacjentów po przejściu operacji brzusznej pojawia się biegunka.

Inne zaburzenia trawienia.
Biegunkę przewlekłą może powodować wiele stanów, takich jak: choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, celiakia czy zespół jelita drażliwego.

Co można zrobić samemu?

Pij więcej płynów aby uniknąć odwodnienia. Pij przegotowaną wodę, ziołowe herbaty np. pokrzywę czy rumianek. Unikaj soków jabłkowego i gruszkowego, alkoholu oraz kofeiny (Coca-cola, Pepsi, kawa) ponieważ mogą one nasilać biegunkę.

Stosuj właściwa dietę: sucharki, wczorajsze pieczywo, ryż, krakersy z solą.

Możesz przygotować kisiel lub marchwiankę (wrzuć kilka marchewek i pietruszek do garnka, dodaj trochę soli i koperku, całość zalej wodą i ugotuj wywar). W miarę jak będą powracać prawidłowe stolce możesz stopniowo rozszerzać menu. Unikaj przez kilka dni po ustąpieniu objawów produktów mlecznych, tłustych, o wysokiej zawartości błonnika oraz żywności wysoce przetworzonej np. konserw.

W aptece możesz zapytać o leki przeciwbiegunkowe.

Preparaty zawierające elektrolity np. Floridral (dodatkowo zawiera szczepy probiotyczne), Orsalit (o smaku bananowym lub malinowym), Litorsal (tabletki musujące o smaku cytrynowo-miętowym).

Smectę zawierającą diosmektyt działający osłonowo na przewód pokarmowy.

Preparaty te mogą zapobiec odwodnieniu i pomóc w opanowaniu biegunki.

UWAGA!!! W przebiegu infekcji bakteryjnych i pasożytniczych leki takie jak np. Stoperan mogą pogorszyć przebieg choroby ponieważ utrudniają organizmowi pozbyć się czynnika powodującego biegunkę. Przed podaniem leku najlepiej skonsultuj się z lekarzem. Zachowaj szczególną ostrożność przed podaniem jakigokolwiek leku dziecku.

Niektóre badania naukowe sugerują, że żywność (np. jogurty) i suplementy diety zawierające pożyteczne bakterie (probiotyki) mogą pomóc w leczeniu biegunki, zwłaszcza wirusowej. Probiotyki zawierają szczepy żywych bakterii, które są podobne do tych, które normalnie występujących w zdrowym przewodzie pokarmowym. Bakterie te na zasadzie konkurencji mogą przyczyniać się do zwalczenia bakterii chorobotwórczych.
Działaniami niepożądanymi po przyjęciu probiotyku mogą być wzdęcia i wzmożone wiatry.

Diagnostyka biegunek

Badanie lekarskie. Lekarz może chcieć zbadać Ci brzuch w celu określenia lokalizacji Twoich dolegliwości. Możliwe, że bedzie chciał go osłuchać.

Badanie morfologii krwi może pomóc ustalić, co jest przyczyną Twojej biegunki.

Badanie kału. Lekarz może zlecić badanie kału na pasożyty, posiew kału oraz badanie na krew utajoną w kale.

Leczenie biegunek
W większości przypadków biegunka ma charakter samoograniczający się i ustępuje w ciągu kilku dni. Jeśli wypróbowałeś już domowe sposoby i nie uzyskałeś poprawy lekarz może zaproponować Ci jeszcze kilka rzeczy.

Antybiotyki
Antybiotyki mogą pomóc w leczeniu biegunki wywołanej przez bakterie lub pasożyty. Jeśli przyczyną biegunki jest wirus, antybiotyki nie pomogą. Dlaczego tak się dzieje możesz dowiedzieć się w moim poradniku o przeziębieniu tutaj.

Płynoterapia
Lekarz może zalecić Ci picie dużej ilości płynów w celu uzupełnienia niedoborów wody i elektrolitów. W sytuacji gdy podawanie płynów drogą doustną jest niemożliwe (np. nasilone wymioty) lekarz może zaprponować Ci podanie płynów dożylnie (kroplówka zwykle do żyły łokciowej).

Uzupełnienie elektrolitów
Po wykonaniu badań laboratoryjnych lekarz może stwierdzić zaburzenia elektrolitowe takie jak: za mało potasu czy sodu lub za dużo potasu lub sodu. Może zlecić ich uzupełnienie – kroplówka.
Optymalizacja farmakoterapii
Jeśli lekarz stwierdzi, że antybiotyk lub inny lek spowodował Twoją biegunkę, to może zmodyfikować plan leczenia przez zmniejszenie dawki lub zmianę leku na inny.

Leczenie choroby podstawowej
Jeśli biegunka jest spowodowana bardziej poważną chorobą taką jak np. choroba zapalna jelit czy nadczynność tarczycy lekarz będzie dążył do opanowania tej choroby. Może chcieć zlecić dodatkowe badania lub skierować do specjalisty np. gastroenterologa czy endokrynologa.

Zapobieganie biegunce wirusowej
Myj często ręce, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusów. Myj zawsze ręce przed przygotowywaniem i podawaniem posiłków, w toalecie, podczas zmiany pieluch, po kichaniu, kasłaniu i dmuchaniu nosa. Zaleca się mycie rąk pod bieżącą bardzo ciepłą woda przez co najmniej 20 sekund, czyli tyle ile zajmuje dwukrotne zaśpiewanie „Sto lat”. Jeśli nie masz możlwiości umycia rąk pod bieżącą wodą użyj do dezynfekcji rąk produktu zawierającego alkohol (co najmniej 60%).

Zapobieganie biegunce spowodowanej zanieczyszczoną żywności ą
Przechowywuj żywność w lodówce. Pozostawienie żywności w temperatrze pokojowej może sprzyjać rozwojowi bakterii czy pleśni. W miesiącach letnich do rozmrażania używaj lodówki. Zawsze sprawdzaj datę zdatności do spożycia tego co zamierzasz zjeść.
Zadbaj o czystość w kuchni. Myj często blaty stołów, szuflady gdzie przechowujesz sztućce, lodówkę itd.

Zapobieganie biegunce podróżnych
Biegunka podróżnych często dotyka osób, które podróżują do krajów rozwijających się, gdzie często panują niezadowalające warunki sanitarne a żywność i woda są skażone.
Uważaj, co jesz i pijesz. Spożywaj gorące potrawy, dobrze ugotowane. Unikaj surowych owoców i warzyw, chyba że mozesz je dokładnie umyć i obrać. Wystrzegaj się surowego i niedogotowanego mięsa oraz nabiału.
Pij wodę mineralną, napoje bezalkoholowe, piwo lub wino podawane w oryginalnym opakowaniu. Unikaj wody z kranu oraz kostek lodu.
Używaj butelkowanej wody nawet do mycia zębów.
Trzymaj zamknięte usta podczas brania prysznica.
Alkohol i kofeina mogą nasilać biegunkę i odwodnienie!
Osobom udającym się na wyjazd np. do Turcji czy Egiptu w celu uniknięciu zemsty faraona proponuję zabrać ze sobą następujący zestaw ratunkowy: Endiex, Dicoflor 60, Smecta.

  • Małe uzupełnienie od farmaceutki 🙂

    Gastrolit to lek wydawany na receptę, więc w aptece nie kupisz go „od ręki”. Można wybierać wśród elektrolitów dostępnych bez recepty – szczególnie polecam wspomniany przez Autora Floridral, który nie tylko uzupełnia utracone sole mineralne, ale też zasila szeregi „dobrych bakterii”. Dobry jest też „smakowy” Litorsal albo Orsalit. Smecta z kolei nie tyle uzupełnia elektrolity, co powleka przewód pokarmowy ochronną kołderką – przydaje się nie tylko przy biegunkach, ale też przy różnego typu niestrawnościach, mdłościach itp.

    Opis objawów odwodnienia u dzieci – rewelacyjny! Każdy rodzic powinien go sobie wydrukować 🙂

    Pozdrawiam 🙂

  • @Kasia Przepiórka – dziękuję za uzupełnienie do wpisu: co dwie głowy to nie jedna 🙂

    Faktycznie Gastrolit na chwilę obecną dostępny jest wyłącznie na receptę.

    Smectę wrzuciłem niesłusznie do jednego elektrolitowego worka – już poprawiłem treść wpisu.

  • pati

    i dobrz alee czy działa na mnie tak średnio

  • zastosuję do tutejszych porad, są na prawdę na poziomie, mi biegunka się rozwija coraz bardziej od kilku dni, brałem nifuroksazyd (2 dni – nie pomogło), teraz raz wziąłem smekte, karbosal z czarną jagodą, biotyk i przyjąłem plusz z minerałami, biegunka tak jakby trochę zelżała natomiast bule brzucha spotęgowały się

  • Sebastian

    Witam ja miałem grype żąłądkową przez 3 dni przestalo bolec normalnie funkcjonowałem i jadłem teraz nic nie boli ale dalej trwa biegunka przez jakies 7 dni co robi ?!

  • Radek

    Ja podróżuję. Jestem we Francji na lotnisku. Umyłem ręce, ale zimną wodą, bo ciepłej tutaj nie mają!!!! oO 🙁

    No i mam biegunkę, może to i nie Zemsta Faraona, ale od tygodnia z czymś wszystko ze mnie spływa. Wzięłem tabletki na biegunkę ale po nich to jeszcze gorzej, sraka zamienia się w wodę. Wczoraj wziąłem tabletki na ból głowy, Paracetamol i wydaje mi się, że herbatki i brak nabiału, za wyjątkiem jajek są lepszym sposobem niż branie medykamentów.

  • Radek

    Oto co zrobiłem po godz. 14.oo i nie chciało mi się jeść wcale. Kupiłem czipsy oryginalne bez konserwantów i soli i bez specjalnego smaku, można powiedzieć że po prostu ziemniaki 😉 i Red Bulla, ale się obawiałem, że składniki jego są złe. Na razie jest ok. Kupiłem Desperdaosa w puszce i 2 paczki parówek z kurczaka oraz sos pieczarkowy, najgęstszy jaki był, bez octu i innych porażek. Wypiłem pół desperadosa w puszce resztę odstawiłem i mam się dobrze. Wieczorkiem uda mi się na pewno więcej. Pozdrawiam pijaków z Polski i emigrację.