Trzydniówka

Zdarza się, że jestem wzywany przez zaniepokojonych rodziców do domu, do gorączkującego dziecka. Podczas rozmowy przez telefon dowiaduję się, że: „15 miesięczne dziecko od 3 dni wysoko gorączkuje. Gorączka rano już spadła, ale za to pojawiła się na brzuchu i tułowiu różowa wysypka. Proszę niech Pan przyjedzie sprawdzić co to jest.”. Na wizycie po zebraniu wywiadu z rodzicami i zbadaniu dziecka często okazuje się, że jest to „trzydniówka”.

Definicja

Trzydniówka (gorączka trzydniowa, exanthema subitum, roseola infantum) jest łagodnie przebiegająca choroba infekcyjną.

Najczęściej chorują dzieci od 6 miesiąca do drugiego roku życia. Sporadycznie może zachorować osoba dorosła.

Gorączka trzydniowa występuje powszechnie, o każdej porze roku. Większość dzieci przechoruje ją przed wiekiem przedszkolnym (do 5 roku życia 95% dzieci przebyło zakażenie)

Synonimy: gorączka trzydniowa, trzydniówka, rumień nagły.

Finland: Vauvarokko „baby measles” (Finnish)
Greece: Αιφνίδιο εξάνθημα (sudden rash) (Greek)
Iceland: Mislingabróðir „Measles’ brother” (Icelandic)
Italy: Sesta malattia „Sixth disease” (Italian)
Norway: Fjerde barnesykdom „Fourth disease” (Norwegian)[7]
Philippines: Tigdas Hangin (Tagalog)
Singapore/Malaysia: Jia3 Ma2 假麻 „False Measles” (Chinese)
Turkey: Altıncı hastalık „Sixth disease” (Turkish)
Vietnam: sốt phát ban „Baby rash” (Vietnamese)

Objawy

Przebieg typowy: kilka dni wysokiej gorączki, spadek temperatury ciała i pojawienie się wysypki.

Nierzadko trzydniówka może przebiegać subklinicznie (czyli bezobjawowo, bez gorączki, bez wysypki, bez śladu choroby).

Gorączka

Pojawia się nagle i jest wysoka, nawet do 40`C. Najczęściej utrzymuje się od 2 do 4 dni, w rzadkich przypadkach może trwać tydzień.

Wysypka (rumień nagły)

Początkowo pojawia się na tułowiu (brzuch, klatka piersiowa, plecy). Następnie może rozprzestrzeniać się na kończyny oraz szyję i twarz (rzadko). Utrzymuje się od kilku godzin do kilku dni (zwykle 1-2 dni). Nie swędzi.

Drobne różowe lub bladoróżowe plamki, sporadycznie grudki. Wokół wykwitów mogą występować białe obwódki.

Objawy towarzyszące: zmęczenie, brak apetytu, złe samopoczucie dziecka, gardło lekko zaczerwienione (z charakterystycznymi dla trzydniówki grudkami Nagayamy), umiarkowanie powiększone węzły chłonne (szyjne i potyliczne)

Tutaj znajdziesz zdjęcia wysypki w przebiegu trzydniówki.

Przyczyny

Wirusy opryszczki typu 6 i 7 (HHV6, HHV7).

Źródło zakażenia: człowiek.

Drogi zakażenia: kontakt bezpośredni (zazwyczaj ślina członka rodziny np. na kubku z piciem).

Okres inkubacji: tydzień, dwa.

Powikłania

Drgawki gorączkowe

Zakażenie wirusami HHV6 i HHV7 jest przyczyną występowania 1/3 drgawek gorączkowych u dzieci do drugiego roku życia.

Drgawki gorączkowe pojawiają się podczas nagłego wzrostu temperatury. Zwykle wzbudzają w rodzicach przerażenie, gdyż mogą objawiać się utratą przytomności, drżeniem ramion, nóg i głowy.

Równocześnie może nastąpić bezwolne oddanie moczu i/lub stolca.  Jak należy postępować w przypadku drgawek gorączkowych? Możesz przeczytać tutaj.

Zapalenie mózgu, zapalenie opon mózgowych

Występuje bardzo rzadko.

Co możesz zrobić samemu?

Zapewnij dziecku ciszę i spokój. Niech odpoczywa w łóżku (szczególnie w czasie gorączki!).

Zapobiegaj odwodnieniu i podawaj płyny, dużo płynów: woda, woda z imbirem, woda z cytryną, płyny z elektrolitami np. Orsalit, Floridral, etc.

Nie dawaj płynów gazowanych i słodzonych napojów (mogą powodować dodatkowe utrudnienia: zagazowanie,  kolka jelitowa).

Zwalczaj gorączkę lekami przeciwgorączkowymi: paracetamolem i/lub ibuprofenem.

Nigdy nie podawaj dziecku kwasu acetylosalicylowego (Aspiryna, Polopiryna, Scorbolamid)!!!

Podanie popularnej aspiryny może doprowadzić do niewydolności wątroby przebiegającej z uszkodzeniem mózgu i zgonem włącznie!!!

Przemywaj dziecko gąbką namoczoną w ciepłej wodzie. Unikaj zimnej wody i lodu. Mogą wywołać niepotrzebne ddrrreeszzzcze.

Kiedy wezwać lekarza?

Temperatura >39,5`C lub gorączka źle odpowiada na paracetamol i ibuprofen

Drgawki gorączkowe

Gorączka i/lub wysypka nie znikają w ciągu 5 dni

Pogorszenie stanu ogólnego dziecka

Co może zrobić lekarz?

Zebrać wywiad i zbadać dziecko.

Zlecić badania laboratoryjne: OB, CRP, morfologia, przeciwciała klasy IgM. Zwykle w przebiegu trzydniówki badań tych się nie wykonuje. Lekarz może je zlecić w cięższych przypadkach lub gdy ma wątpliwości do do rozpoznania.

Lekarz też człowiek i może się pomylić…

Częstym błędem jest szybkie, „profilaktyczne” przepisanie gorączkującemu dziecku antybiotyku. Dziecko przyjmuje kilka dawek leku i pojawia się wysypka. Wysypka ta może być mylnie rozpoznana jako reakcja alergiczna na antybiotyk.

Różnicowanie

Choroby zakaźne przebiegające z wysypką: płonica, różyczka, odra.

Inne przyczyny gorączki.

Polekowe reakcje alergiczne objawiające się zmianami skórnymi.

Uwagi na koniec

Osoby z obniżoną odpornością (po przeszczepie szpiku czy nerki) powinny unikać kontaktu z gorączkującymi dziećmi.

Trzydniówką można zarazić się od dziecka, które nie miało wysypki.

Noworodki zwykle na trzydniówkę nie chorują. Dzieje się tak, ponieważ mają przeciwciała ochronne, które nabyły w życiu płodowym. Przeciwciała te zanikają u dzieci nieco starszych (zwykle około 6 m.ż.) i dlatego na trzydniówkę chorują najczęściej dzieci w wieku od 6 m.ż do 15 m.ż.

Rozpoznanie trzydniówki może być trudne. Pierwsze objawy są bardzo podobne do wielu innych chorób wieku dziecięcego. Jeśli dziecko ma gorączkę i nie jest to: przeziębienie, zapalenie ucha, angina lub inna często występująca przypadłość, to lekarz może zalecić Ci podawanie leków przeciwgorączkowych i czekanie na pojawienie się wysypki.

Po przebyciu trzydniówki większość dzieci w ciągu tygodnia (od czasu ustąpienie gorączki) powraca do formy sprzed choroby.

Na wypadek wysokiej gorączki zastosuj u dziecka paracetamol lub ibuprofen. Nigdy nie stosuj kwasu acetylosalicylowego i metamizolu (Pyralginy)!!!

Nie ma specjalistycznego leczenia. W bardzo ciężkich przypadkach, u osób z obniżoną odpornością rozważa się podanie gancyklowiru (silnego leku przeciwwirusowego).

Trzydniówka to choroba wywołana przez wirusa. Antybiotyki na wirusy nie działają. Więcej o tym możesz przeczytać w darmowym ebooku o przeziębieniu – do pobrania z ramki po prawej stronie.

Na trzydniówkę nie ma szczepionki. To, co możesz zrobić dla swojego dziecka, to nie narażać go na kontakt z chorym, gorączkującym dzieckiem.

Jeśli Twoje dziecko jest chore nie pozwól by odwiedzały je inne dzieci. Ryzyko zakażenia znacznie spada, gdy dziecko przestaje gorączkować i pojawia się wysypka.

Z racji na to, że trzydniówka może być wywołana przez dwa różne wirusy (HHV6 i HHV7) choroba ta może zdarzyć się dwukrotnie.

***

Mam nadzieję, że udało mi się przybliżyć Ci temat gorączki trzydniowej.

Pozdrawiam zdrowo!
Konrad Kokurewicz

  • Stella

    Wspaniale opisane!
    Mój Maluch akurat jest w fazie wysypki, więc mamy to już niejako za sobą. Szkoda, że tak póżno „odkryłam” tę stronkę. 🙂

    Pozdrawiam ciepło,
    Stella

  • agnieszka

    super artykuł przeczytałam już wiele ale dopiero ten jest tak szczegółowo opisany
    bardzo dziękuje:)
    pozdrawiam serdecznie

  • ula

    WItam. mój syn własnie przechodzi tą trzydniówke ale zanim lekarz stwierdził ze to to, to miał robione badania- krew i mocz i niestety leukocyty 2,9, OB 22. Lekarz sie przestraszył i ja tez- że to moze być białaczka ale skoro mnoje dziecko dostało wysypke to znamy juz przyczyne złych wyników. teraz kwestia tego czy faktycznie złe wyniki robione w 3dzień gorączkowania wyszły przez to, czy nie musze sie bać białaczki? Prosze o porade jesli ktos cos wie.

  • marta

    właśnie mój mały też miał wysoką gorączkę a teraz jesteśmy na etapie wysypki paskudnie to wyglada. pozdrawiamy

  • edi

    Moj na urodzinki mial osttani dzień gorączki, mówilam mojej mamie ze to może być 3 dniówka. A ona ze kiedys nie bylo czegoś takiego. Dziś dostal wysypki, byliśmy u lekarza…… i 3 dniówka. Zaczelo się z ząbkowania 4 prawie na raz na górze i opryszczka…. tam…. leczymy się na to i na to. Stronka super opisana! a do kąpieli 2 razy dziennie lyżeczka sody oczyszczonej. Wszytkim chorym maluszkom dużo usmiechu i zdrówka! Dodam ze zachorowal na swoje 1 urodzinki!

  • vitaminka005

    moj maly dostal wysypke taką jak na zdjeciach (plecy,szyja,buzia (główka)) dziasiaj jest trzeci dzien jak ją ma. nie mial goraczki czy to trzydniowka??? lekarka powiedziala ze alergia ale nie wprowadzalam malemu nic nowego i jadl to co zawsze. Mikolaj ma prawie 12 mies

  • beata

    Witam u mnie najpierw była wysypka bez gorączki 2 dni a na 3 dzień córeczka dostała gorączkę 38,5 do godziny spadła jak zwymiotowała potem jeszcze w nocy miała gorączkę ale już jest duuuuuuuuzo lepiej .Byłam u lekarza jak mała dostała wysypkę to powiedział że to pokrzywka ale po przeczytaniu tego artykułu myśle że jednak to była trzydniówka. moja córeczka ma 15 miesięcy. Pozdrawiam