Co jakiś czas każdy z nas czuje się zmęczony, przepracowany i osłabiony.

W sytuacji takiej zwykle wiemy co nas zmęczyło: np. przygotowania do egzaminu, wykonanie złożonego projektu, przebyte przeziębienie, wielogodzinna podróż, nieprzespana noc itd.

Jeśli po tych wysiłkach zadbamy o regenerację organizmu (odpoczynek, uzupełnienie płynów, sen), to zmęczenie ustępuje jak za dotknięciem magicznej różdżki i problem zostaje rozwiązany.

Niestety czasami zdarza się, że osoba dba o siebie: wysypia się, odżywia prawidłowo, odpoczywa i mimo to zmęczenie nie ustępuje.  Jakie mogą być przyczyny takiego „dziwnego” zmęczenia? O czym należy myśleć?

Definicja

Zmęczenie cechuje uczucie ciężkości w kończynach, niemożność myślenia i poruszania się. Często jednocześnie występują bóle mięśni i stawów oraz nudności.

Termin „zmęczenie” stosowany jest zamiennie z określeniami takimi jak „znużenie”, „brak sił”, „apatia” i „wyczerpanie”.

Zmęczenie jest jednym z najczęściej obserwowanych objawów w praktyce lekarza rodzinnego. Blisko 1/3 zgłaszających się Pacjentów odczuwa skarży się na znaczne zmęczenie.

Gdy odczuwamy zmęczenie organizm informuje nas, że zostały zużyte jego rezerwy energetyczne i trzeba odpocząć. Zmęczenie jest reakcją fizjologiczną chroniącą nas przed dalszą, zbyt intensywą pracą.

Jeśli wraz ze zmęczniem współwystępują inne niepokojące objawy należy udać się do lekarza w celu wyjaśnienia sprawy.

Przyczyny

Zmęczenie może towarzyszyć większości schorzeń psychicznych i fizycznych.

U około 75% Pacjentów przyczyną zmęczenia jest niezdrowy styl życia oraz problemy natury psychicznej.Przyczynę medyczną stwierdza się u około 25% osób skarżących się na zmęczenie.

Rozpoznanie przyczyny (przyczyn) zmęczenie może być długotrwałe i trudne.

Niezdrowy styl życia

Pracoholizm i wypalenie

Brak aktywności fizycznej/siedzący tryb życia

Brak snu

Silny stres

Złe nawyki żywieniowe

Nadużywanie alkoholu

Nadużywanie kofeiny (kawa, coca-cola, napoje energetyzujące)

Nadmierny wysiłek fizyczny

Leki

Zmęczenie może stanowić objaw uboczny większości leków.

Antybiotyki

Leki przeciwdrgawkowe

Leki przeciwhistaminowe (leki przeciwalergiczne)

Leki przeciwkaszlowe

Złożone leki na przeziębienie (Coldrex, Gripex, Fervex, Theraflu)

Leki przeciwbólowe (paracetamol, ibuprofen, ketoprofen, diklofenak)

Leki hipotensyjne (obniżające ciśnienie tętnicze)

Leki obniżające tętno (puls) (betablokery)

Niektóre leki przeciwdepresyjne, leki przeciwlękowe

Kortykosteroidy

Hormony np. doustne środki antykoncepcyjne

Leki nasenne

Witaminy A i D (wczesny objaw zatrucia)

Problemy natury psychicznej

Depresja

Lęk i nerwica

Żałoba

Okres poporodowy

Okres pooperacyjny

Przejście na emeryturę

Rozwód

Utrata pracy

Narkomania

Lekomania

Choroby

Niedokrwistość (anemia)

Choroby tarczycy (nadczynność, niedoczynność)

Choroby układu oddechowego (przewlekłe zapalenie oskrzeli, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), rozedma)

Choroby układu nerwowo-mięśniowego (stwardnienie rozsiane, myasthenia gravis, choroba Parkinsona)

Choroby układu pokarmowego (choroby zapalne jelita grubego, zaburzenia wchłaniania)

Zakażenia: zapalenie wątroby, borelioza, mononukleoza, HIV/AIDS, zapalenie wsierdzia

Zespół zmęczenia po przebyciu zakażenia np. grypy, mononukleozy

Nadczynność przytarczyc

Choroby nadnerczy (choroba Cushinga, choroba Addisona)

Zaburzenia elektrolitowe np. hipokaliemia, hipomagnezemia

Zaburzenia snu (bezsenność, zespół obturacyjnego bezdechu sennego, zespół niespokojnych nóg, narkolepsja)

Cukrzyca typu I i II

Przewlekła niewydolność nerek

Choroby serca (niewydolność krążenia, zaburzenia rytmu serca, kardiomiopatie)

Ostra i przewlekła niewydolność wątroby

Otyłość

Ukryty nowotwór złośliwy

Fibromialgia

Menopauza

Zespół przewlekłego zmęczenia

Newytłumaczalne, nawracające zmęczenie, nie poprzedzone wysiłkiem i nie zmniejszające się po odpoczynku. Powoduje znacznego stopnia zmniejszenie aktywności zawodowej, towarzyskiej i osobistej.

Zespół przewlekłego zmęczenia stanowi zaledwie 10% wszystkich przypadków przewlekłego zmęczenia (zmęczenie przewlekłe – trwające ponad 6 miesięcy).

W zespole przewlekłego zmęczenia mogą występować następujące objawy: osłabienie pamięci, zaburzenia koncentracji, ból gardła, obolałe węzły chłonnne szyjne lub pachowe, bóle mięśni i stawów, ból głowy, sen niedający wypoczynku, powysiłkowe złe samopoczucie trwające ponad 24h.

Ciąża

Diagnostyka

Wstępną diagnostyką przyczyny zmęczenia zajmują się lekarze rodzinni. Odpowiedź na pytanie co powoduje zmęczenie często bywa bardzo trudna.

Kluczową sprawą, aby problem mógł zostać rozwiązany jest wyłapanie współistniejących ze zmęczeniem objawów i zlecenie odpowiednich badań przez lekarza.

Różnicowanie

Zmęczenie jest objawem, który może zostać pomylony ze zwiększoną sennością, z dusznością nasilającą się podczas wysiłku fizycznego i z osłabieniem mięśniowym.

Objawy te najczęściej występują w zupełnie innych chorobach, dlatego ważne jest by je ze sobą rozróżniać.

Leczenie

Leczenie zmęczenia z przepracowania, opiera się przede wszystkim na odpoczynku, wyspaniu, dostarczeniu odpowiedniej ilości płynów i bogatej w składniki odżywcze diecie.

Leczenie zmęczenia w przebiegu chorób polega na leczeniu dolegliwości, która spowodowała zmęczenie: np. uzupełnienie niedoboru żelaza w niedokrwistości z niedoboru żelaza, czy podawanie hormonu tarczycy w niedoczynności tarczycy.

Zapobieganie

Prowadzenie zdrowego stylu życia jest najlepszym sposobem na uniknięcie zmęczenia.

Jeśli zaczynasz odczuwać zmęczenie postaraj się bardziej o siebie zadbać.

Jeśli pomimo prowadzenie zdrowego stylu życia zmęczenie nie ustępuje skontaktuj się z lekarzem. Szybko podjęte leczenie daje większą szansę na wyzdrowienie, niż leczenie odwlekane, rozpoczęte późno.

***

Mam nadzieję, że udało mi się przybliżyć Ci temat zmęczenia.

Pozdrawiam zdrowo!
Konrad Kokurewicz

Teraz możesz poczytać o zdrowym stylu życia tutaj