Zaparcie, obstrukcja, zatwardzenie.

W końcu pojąłem, że dla człowieka cenniejsze są sprawne kiszki niż rozum.

Henry Shaw

Jak powinno wyglądać prawidłowe wypróżnianie?

Najlepiej jeśli oddanie kału występuje regularnie każdego dnia rano. Większe znaczenie ma konsystencja stolca niż częstość wypróżnień. Uważa się, że osoba, która jeden lub dwa razy dziennie z trudem oddaje niewielką ilość twardego stolca cierpi na zaparcia. Nie stwierdza się zaparć u osoby, która co 2 -3 dni bez wysiłku oddaje prawidłowy stolec.

Co to jest zaparcie?

Z zaparciem mamy do czynienia gdy stolec pojawia się rzadziej niż 5 razy w tygodniu lub jeśli jego oddanie wymaga wzmożonego, natężonego wysiłku.

PRZYCZYNY ZAPARĆ

Zaparcia w Polsce występują powszechnie.  Najczęstszą ich przyczyną jest niezdrowy styl życia (zła dieta, brak ruchu, picie małej ilości wody). Groźne i poważne choroby rzadko są przyczyną zaparć.

  • Zaparcia spowodowane nieprawidłową dietą – pojawiają się gdy osoba spożywa za dużo cukru oraz za mało błonnika i wody.
  • Zaparcia sytuacyjne – mogą pojawiać się w różnych okolicznościach np. niewygodna ubikacja, utrzymywanie stolca mimo potrzeby go oddania np. w trakcie podróży; występują sporadycznie i przechodzą gdy zmieni się otoczenie.
  • Za mała aktywność fizyczna – sprawa szczególnie dotyczy osób starszych.
  • Stres
  • Opór przed wypróżnieniem spowodowany bólem – stany takie jak hemoroidy czy szczelina odbytu mogą wzbudzać lęk przed oddaniem stolca związany z bólem pojawiającym się w trakcie wypróżniania.
  • Nadużywanie środków przeczyszczających
  • Zespół jelita drażliwego
  • Uchyłkowatość jelit
  • Utrata płynów przez biegunkę lub wymioty
  • Zaparcia polekowe -mogą wystąpić podczas stosowanie następujących leków: kodeina (np. w mieszankach przeciwkaszlowych), morfina, leki przeciwparkinsonowskie, niektóre leki przeciwdepresyjne, leki przeciwbólowe, leki przeciwbiegunkowe, leki przeciwhistaminowe (przeciwalergiczne), leki moczopędne (powodujące obniżenie potasu w organizmie), preparaty żelaza, blokery kanału wapniowego (werapamil), chemioterapia.
  • Niedoczynność tarczycy
  • Ciąża – powiększająca się macica uciska na jelita, zachodzą zmiany hormonalne
  • Depresja
  • Choroba Parkinsona
  • Rzadkie przyczyny: hiperkalcemia, rak okrężnicy i odbytnicy,  jadłowstręt psychiczny,  zatrucie ołowiem,  nadczynność przytarczyc, dolichocolon (nadmiernie długa okrężnica), choroba Chagasa, twardzina układowa, cukrzyca, mocznica, narkomania, nowotwór lub uszkodzenie rdzenia kręgowego; zaburzenia neurologiczne: porażenie poprzeczne, stwardnienie rozsiane, porażenie mózgowe, neuropatia anatomiczna, nerwiakowłókniakowatość, dystrofia mięśniowa.

DIAGNOSTYKA ZAPARĆ

  • Wywiad i badanie fizykalne
  • Badanie per rectum
  • Badanie na krew utajoną w stolcu
  • Kolonoskopia
  • Sigmoidoskopia
  • Badania diagnostyczne: morfologia, OB, ocena funkcji tarczycy, stężenie wapnia w surowicy, stężenia potasu w surowicy

WSKAZÓWKI PRAKTYCZNE

Jak zapobiegać zaparciom?

Stosuj zróżnicowaną dietę zawierająca dużą ilość błonnika i mało cukru rafinowanego.

Zrezygnuj z ptasiego mleczka, ciastek, herbatników, żelek, batoników, słodzenia herbaty i kawy. Zacznij jeść więcej razowego pieczywa, kasz, brązowego ryżu, płatków owsianych, muesli, owoców i warzyw.

Pokarmy zwiększające masę stolca w kolejności od najsłabiej do najsilniej działających: ziemniaki, banany, kalafior, zielony groszek, kapusta, sałata, jabłka, marchew otręby.

Pij dużo wody. Ile? Policzysz z wzoru znajdującego się tutaj. Kawa, herbata, słodzone napoje gazowane np. coca-cola mają efekt odwadniający! Wypróbuj herbatki ziołowe: mięta, melisa, rumianek, koper włoski.

Zrezygnuj z 3 dużych posiłków. Jedz częściej a mniej.

Jedz powoli, dokładnie przeżuwaj każdy kęs pokarmu.

Rozpoczynaj obiad od surówki. Potem dopiero jedz kolejne dania.

Wykonuj regularnie ćwiczenia fizyczne. Ruszaj się każdego dnia. Spaceruj.

Nie próbuj wygrać z naturą, wypróżniaj się kiedy czujesz potrzebę, nie powstrzymuj oddania stolca.

Co robić gdy dopadnie zaparcie?

Pij 3-4 szklanki wody dziennie więcej.

Wypróbuj picie gorących płynów, szczególnie rano.

Sięgnij po jabłka i śliwki.

Z dużą rozwagą stosuj środki na zaparcie. Przed ich użyciem najlepiej skonsultuj się z lekarzem.

Kiedy skonsultować się z lekarzem?

  • Jeśli zaparcie jest nowym problem
  • Pojawiła się krew lub śluz w stolcu
  • Zmienia się charakter wypróżnień: zaparcia naprzemiennie z biegunką
  • Stolce są cienkie, ołówkowate lub jak wstążka
  • Tracisz na wadze, choć nie stosujesz diety
  • Odczuwasz silny ból podczas wypróżniania
  • Cierpisz na zatwardzenie ponad 10 dni

Środki przeczyszczające

Przyspieszają wydalanie stolca. Są stosowane zbyt często i bez wyraźnych wskazań.

Odradzam stosowanie tych leków w celu „oczyszczania krwi” lub odchudzania. Nie działają odtruwająco, nie obniżają trwale masy ciała.

Działanie większości leków przeczyszczających powoduje powiększenie objętości zawartości jelita i wyzwolenie fali perystaltycznej w wyniku zwiększenia wewnętrznego ciśnienia w jelicie.

W przewlekłych zaparciach konieczna jest najpierw zmiana stylu życia (odpowiednia dieta, więcej ruchu, więcej wody). Dopiero w przypadku niepowodzenia można rozważyć podanie środków przeczyszczających.

Powikłania

  • Hemoroidy
  • Podrażnienie śluzówki jelita grubego
  • Zmiany mikroflory jelitowej
  • Wypryski i ropnie na skórze
  • Zaleganie mas kałowych
  • Wypadanie odbytu
  • Zespół leniwego jelita – w efekcie nadużywanie środków przeczyszczających

O co może zapytać lekarz?

Najważniejsze, kluczowe pytanie jakie zadaję gdy zgłasza się do mnie osoba z problemem zaparć to: Od kiedy są zaparcia? Czy są one od dłuższego czasu, czy jest to coś zupełnie nowego i pojawiły się niedawno? Pojawienie się zaparć niedawno, jako coś nowego jest sygnałem alarmowym i taka sprawa wymaga bardzo dokładnego wywiadu i diagnostyki.

  • Jak długo trwają zaparcia?Jak często oddaje pan/i stolec?
  • Czy miewa Pan/i uczucie niepełnego wypróźnienia się?
  • Jaki kształt ma stolec?
  • Czy stolec jest zmieszany z krwią?
  • Czy stolec jest powleczony krwią?
  • Czy ma Pan/i bóle brzucha, skurcze?
  • Czu przyjmuje Pan/i jakiś nowy lek? Jakie leki na stałe?
  • Co Pan/i je na co dzień?
  • Jakie choroby występowały w Pana/i rodzinie?

Mam nadzieję, że udało mi sie przybliżyć Ci temat zaparć. Dziękuję za uwagę.

Pozdrawiam zdrowo!
Konrad Kokurewicz

Zapisz się na darmowy newsletter meduzo.pl i pobierz świetnego ebooka
o przeziębieniu tutaj

  • Paw

    Witam,
    po pierwsze gratuluję ciekawego bloga!
    Jeśli chodzi o temat wpisu – mam 2 pytania dotyczące zagadnienia:
    I. Jem sporo (4-6 posiłków) i zdrowo (dieta ćwiczącego na siłowni w celu nabrania masy). W związku z tym wypróżniam się 2-3 razy dziennie. Wszystko byłoby w porządku, gdyby nie fakt, iż często nie mogę wypróżnić się do końca, czuję niewielką część treści znajdującą się na końcu „drogi”, która nie chce dać się „wypchnąć”. Z tego powodu moje wizyty w toalecie często zamiast 15 sekund trwają 5 min. Spełniam więc przesłankę wzmożonego wysiłku, czy w związku z tym cierpię na problem z zaparciami?

    II. Czy zaparciem sytuacyjnym można określić sytuację, gdy w związku z nowym miejscem pobytu (wyjazd wakacyjny) zanika chęć oddania stolca, a sytuacja trwa kilka dni (mój „rekord” to tydzień)? Problem aktualnie sam z siebie ustąpił, ale ciekawość mnie zżera dlaczego tak się działo 🙂

  • ewa

    Witam!miewam częste obstrukcje.Czy stosowanie lewatywy nawet codziennie jest wskazane?

  • Kamila

    hej, nie polecam lewatywy, to jest strasznie nie przyjemne. Skuteczne na zatwardzenia są czopki, próbowałaś? Jedynie one mi pomogły, a próbowałam już chyba wszystkich sposobów…

  • madziula

    ja stosowałam czopki glicerynowe, ale najgorsze było to że nie wiedziałam kiedy nastąpi wypróżnienie…szukam czegoś co działa szybko ponieważ często jeżdżę na spotkania służbowe.

  • Kamila

    Madzia ja stosowałam czopki ale eva/qu, po aplikacji tego czopka wypróżnienie następuje po 15 minutach, więc w Twoim przypadku jest to chyba idealne rozwiązanie 🙂

  • ania

    wiecie może dziewczyny czy te czopki mogą stosować kobiety w ciąży? Coś wiadomo na temat ich składu?

  • Kamila

    Czopki eva/qu są bezpieczne dla kobiet w ciąży, nie ma żadnych przeciwskazań do ich stosowania. Działają miejscowo i nie uzależniają. Moja znajoma stosowała je w ciąży, więc są sprawdzone.

  • Krystyna

    Dobrze wiedzieć, że istenieja takie czopki. Chciałam się jednak zapytać czy osoby starsze też mogą je stosować? Przyjmuję leki na nadciśnienie, więc nie wiem czy to będzie bezpieczne.

  • Karolina Nowacka

    jak już nie mogę się załatwić dłuższy czas to sięgam po czopki eva qu, ale staram się to brać jako ostateczne rozwiązanie

  • Damian Dami

    Soki pij

  • Anna

    Moja córka ma często problem z zaparciem na wyjazdach, a ja do apteczki zabieram te czopki w wersji dla dzieci, wersja dla dorosłych rożni się tylko rozmiarem. Czopków nie trzeba trzymać w lodówce, więc bez problemu je można zabrać na wakacje. Po aplikacji czopka, wypróżnienie następuje po 10-15 minutach.

  • Natalia Zet

    własnie czytam o różnych sposobach na ten roblem, bo kiedy już wszystkie inne sposoby zawodzą też ratuję się takimi czopkami, przyznam szczerze, że nawet nie wiedziałąm, że jest jakaś wersja też dla dzieci, ale teraz poszperałąm i już wiem, eva qu bambini, przyda się bo moja 3 latka przy stresie związanym z przedszkolem łapie czasem taką blokadę i nie bardzo wiedziałąm jak jej łągodnie a szybko i skutecznie ulżyć.